Monday, October 28, 2013

Μαζική τέχνη, στην εποχή των εμπόρων.

Το ότι όλοι μπορούν να βγάζουν φωτογραφίες με το κινητό τους, δεν τους κάνει όλους αυτομάτως φωτογράφους, ακόμη κι αν οι φωτογραφίες τους είναι «καλλιτεχνικές». Αυτό, βέβαια, μπορεί οι ίδιοι να μην το καταλαβαίνουν και να θέλουν να δηλώνουν φωτογράφοι. Δημοκρατία έχουμε, δικαίωμά τους. Η δημοκρατία, όμως, που δίνει στον καθένα το δικαίωμα να «πολιτεύεται» τον καλλιτέχνη -και καλά κάνει-, αντιμετωπίζει κάποια προβληματάκια ως προς τη μαζικότητα των καλλιτεχνικών συμμετοχών.

Όταν κατακλυζόμαστε από καλλιτεχνήματα κάθε είδους, (φωτογραφικά, κινηματογραφικά, θεατρικά, λογοτεχνικά, εικαστικά, κλπ), λόγω τεχνολογικής ευκολίας στα μέσα παραγωγής και διάδοσής τους (όπως, μέσω των μαζικών κοινωνικών δικτύων), ή λόγω αεργίας και ανεργίας των πολιτών, ειδικά των νέων, (όπου, αφού καθόμαστε που καθόμαστε, γιατί να μην ανεβάσουμε μια παράσταση), το ποιοτικό κινδυνεύει να πνιγεί σε ένα ωκεανό μάζας, όπου χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα.

Μέσα σε αυτό τον πληθωρισμό υπερπροσφοράς έργων η δουλειά της Κριτικής είναι εξαιρετικά κρίσιμη, στο να ξεδιαλύνει την ήρα από το στάρι και να ξέρουμε πού θα δώσουμε τα λεφτά μας ή το χρόνο μας. Η ίδια η Κριτική, όμως, πέφτει θύμα της μαζικότητας, όταν -μη έχοντας ξεκάθαρα αξιολογικά κριτήρια- πιέζεται να ανταποκριθεί στον ανταγωνισμό των ΜΜΕ, υιοθετώντας μαζικά χαρακτηριστικά για να πουλάει, ακολουθώντας μόδες για να έχει ακροατήριο και πηγαίνοντας σύμφωνα με την «αγορά» της τέχνης για να τσιμπάει κανένα μεζεδάκι στα τραπεζώματα των εμπόρων της. Μέσα σε αυτόν τον αχταρμά φυτρώνουν κι ένα σωρό νεόφυτοι κριτικοί, που μαζικοποιούν το λειτούργημα, εκφέροντας μετά παρρησίας και αδιακρίτως τις απόψεις τους μέσα στα αναρίθμητα μπλογκς, σελίδες και προφίλ τους,  ή, ακόμη, σχολιάζοντας προφίλ, μπλογκς και σελίδες άλλων -τις περισσότερες φορές χαιρέκακα και κακοπροαίρετα (βλ. στήλη γνωμών Αθηνοράματος). Το έργο της Κριτικής γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, αν προσθέσεις τον «απάνθρωπο» αριθμό των έργων που καλείται να κρίνει ένας καλοπροαίρετος και "έμπιστος" κριτικός. (Κάποιος, δηλαδή, που έχει δομημένα αξιολογικά κριτήρια και μπορεί να μας φωτίσει μέσα στο χάος.) Συγνώμη, αλλά όταν παίζονται 500 παραστάσεις στην Αθήνα, τι να πρωτοδεί ο άνθρωπος! Όταν υποβάλλονται χιλιάδες ταινίες στις προκριματικές επιτροπές των μεγάλων φεστιβάλ, γιατί να μην καταλήξουν οι μισοί φάκελοι στα σκουπίδια, χωρίς καν να ανοιχτούν!

Εκεί αναλαμβάνουν ρόλο οι ενδιάμεσοι: οι «προμότερς», οι «δημοσιοσχεσήτες», οι «μάνατζερς», οι «παραγωγοί/προαγωγοί», οι κιουρέητορς, οι παραγοντίσκοι κάθε είδους, οι κολλητοί των διευθυντών φεστιβάλ, οι ίδιοι οι διευθυντές φεστιβάλ και, γενικά, όσοι εμπορεύονται τις τέχνες. Ο ρόλος τους, αν και δεν έχει σχέση με τη δημιουργία, έχει αναδειχθεί σημαντικότερος από αυτόν του δημιουργού. Είναι η εποχή τους!

Απέναντί τους, ο δημιουργός στέκεται ανίσχυρος, ειδικά στο ξεκίνημά του. Εφόσον, όμως, αυτοί ελέγχουν το ξεκίνημα, καθορίζουν και την κατάληξη, παίζοντας τελικά αξιολογικό ρόλο σημαντικότερο από ό,τι οι κριτικοί. 

Όταν η θεωρία (Κριτική) και η πράξη (Δημιουργία) υποτάσσονται στους ενδιάμεσους, τότε έχουμε εισέλθει για τα καλά στην επικράτεια των εμπόρων.

No comments:

Post a Comment